Meyve fidanının hangi anaç üzerinde olması önemli mi?

Meyve anaçlarını kullanılma nedeni farklı iklim ve toprak yapılarına uyumun sağlanmasıdır. Bu nedenle anaçlarını özelliklerinin çok iyi bilinmesi gerekir. Klon anaçları; ağacın büyüklüğünü (taç hacmini) hastalık ve zararlılara olan dayanımını, ağacın ömrünü, verime yatma yaşını, verim miktarını ve kalitesini, meyvenin hasat olum zamanını, kurağa ve dona dayanımını de etkiler. Bu nedenle fidan alırken bahçe tesis edeceğimiz arazinin toprak ve iklim yapısını çok iyi incelememiz gerekir.

Meyvelerde hasat olumunda hangi kriterler dikkate alınmalıdır?

Ülkemizde meyve yetiştiriciliğinde yapılan en önemli hatalardan birisi de meyve hasat zamanlarının doğru olarak belirlenememesidir. Önemli hasat kriterleri. Meyve kabuğu üst rengi ve zemin rengi. Meyve eti sertliği (penotrometre denilen bir aletle ölçülür), meyve kuru madde oranı yani toplam şeker miktarı, (refraktometre denilen basit bir aletle ölçülür). Çekirdek rengi (çoğu meyvede koyu yada açık kahverengidir) meyve iriliği, nişastanın şekere dönüşme oranı (iyodürlü potasyum iyodürlü solüsyonla nişasta testi yapılarak ölçülür). Meyvenin aroması, tam çiçeklenmeden sonraki gün sayısı en önemli faktörlerdir. Ör Granny Smith elması için Marmara Bölgesinde  hasat olum tarihi ekim ayının 3 haftası olmasına rağmen çoğu üretici yukarıdaki kriterlere dikkat etmeden 1-1,5 ay erken hasat etmektedir.

Meyvelerde yapılacak seyretme miktarı ve zamanları konusunda beni aydınlatırımsınız.

Meyve yetiştiriciliğinde standart irilikte ürün elde edilebilmesi için meyve seyretmesi zorunludur. Şeftali, nektarin, elma, armut, kısmen de Japon erikleri ve kayısıda seyretme yapılmalıdır. Seyretme elle kopartılarak, kimyasal kullanılarak yada ağaçta dal ve gövde silkmesi ile   yapılır. Elmalarda tam çiçeklenmeden 15- 20 gün sonra elle  yapılan seyretmede meyveler küçük fındık iriliğinde iken her huzmede bulunan 5 meyveden ortadaki kral meyve bırakılır, diğerleri kopartılır. Kimyasallarla yapılan seyretmede Sevin adlı kimyasal tona 150 gr, Naftalen Asetik Asit (NAA) tona 15-20 gr, yada NAD tona 70 gr. miktarlarında çiçek dökümünden 15- 20 gün sonra sıvı olarak ağaca  uygulanmalıdır.

Şeftali ve nektarinde meyveler küçük fındık iriliğinde iken 12- 15cm mesafede bir meyve bırakılacak şekilde elle seyretme yapılır. Kimyasallarla şeftalide seyretme her zaman başarılı olmamaktadır. Japon eriklerinde sık meyve tutumunda dalda 3-4 cm mesafede bir meyve bırakmalıdır. Seyretmede geç kalınırsa meyve iriliğinde istenilen sonuç alınamaz.

Meyve bahçemdeki ağaçlarda yeterli tozlanma ve verim için arı kovanı bulundurmak zorunda mıyım ?

Elma, armut, erik, kiraz, şeftali, kayısı,badem, ayva gibi önemli  meyve türlerinde tozlanma % 95 arılarla olmaktadır. Bu nedenle çiçeklenme dönemi bahçede arı kovanı bulundurulması çok önemlidir. Meyvecilikte ileri bazı Avrupa ülkeleri ile Kaliforniya gibi ülkelerde arıcılardan kovanlar kiralanarak bahçelere yerleştirilmekte olup bu iş bir sektör haline gelmiştir. 10 dekar  meyve bahçesi için 3-4 arı kovanı gereklidir. Çiçeklenme döneminde  bahçede kesinlikle hiçbir pestisit (Tarım ilacı)  kullanılmamalıdır.

Meyve bahçesi tesis etmek istiyorum bana hangi meyve türünü seçmem konusunda yardımcı olur musunuz ?

Meyve  bahçesi tesisinde tür ve çeşit seçini çok önemlidir. Ticari amaçlarla kurulan bahçenin karlı olabilmesi tür ve çeşitlerin uygun olarak seçilmesine  bağlıdır. Yeni tesis düşünülen yerin ekolojik verileri ile ve toprak yapısı çok iyi irdelenmeli, ayrıca o bölgedeki mevcut meyve bahçelerinde gerekli gözlemler yapılarak karar verilmelidir. Ayrıca Bahçe Bitkileri uzmanı bir Ziraat Mühendisinin de bahçe tesisi edilmesi düşünülen  yeri görmesinde  yarar  vardır. Diğer önemli bir husus bölgenin hangi üründe hasat tarihi yönünden avantajlı olacağı hususudur.

Güney Akdeniz ve Ege ilk tufanda için, İç Anadolu ve Karadeniz gölgesinin iç kesimleri son turfanda ürün için avantajlıdır..Ör, İhraç ürünümüz 0900 Ziraat kirazı İzmir Kemalpaşa ilçesinde Mayıs ayının ilk haftası piyasaya ilk turfanda olarak çıkarken, Konya’nın hadim ilçesinde 1200-1500 m rakımlı yerlerde Temmuz ayının  son haftası son turfanda olarak pazara çıktığı için her iki yörede de üreticiler yüksek fiyattan ürünlerini pazarlamaktadırlar.

Türkiye'de meyveciliğin geleceğini nasıl görüyorsunuz?

Ülkemiz bir çok mevye türünde üretim miktarı bakımından ilk sıralarda yer almasına rağmen ihracat miktarı bakımından çok gerilerdedir. Ancak son 10 yıldır kapama meyve bahçelerinin kurulması standartlara uygun üretim, ambalajlama paketleme ve soğuk muhafazadaki gelişmeler meyveciliğimizin geleceği açısından umut vermektedir. Gelecek 10 yılda gerek Rusya'ya gerekse avrupa ülkelerine olan ihracatımızın artmasıyla meyvecilik sektörü yeni bir ivme kazanacaktır.

Meyve fidanlarını hangi tarihe kadar dikebilirim?

Açık köklü fidanlar için en uygun dikim zamanı; Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz ve Güney Doğu Anadolu Bölgelerinde Kasım – Aralık aylarıdır. Bu bölgelerde iç kesimler ve  600 m rakımın üzerindeki yerlerde Şubat – Mart aylarını beklemek gerekir. İç Anadolu ve Doğu Anadolu da ise Mart ayından 15 Nisana kadar olan dönemde  dikim yapılabilir. Hangi bölgede olursa olsun dikimin fidanlarda gözlerin tamamen  patlamasından önce yapılmasında yarar vardır. Dikim çok gecikirse fidanların tutması güçleşir. Tüplü (topraklı) fidanlar yılın her dönemi dikilebilir, ancak bu tür fidanların da çok aşırı sıcaklardan  önce dikilmesinde yarar vardır.

Bahçemdeki meyve ağaçları için en uygun budama zamanını söyleyebilir misiniz ?

Kış budaması için elma, armut, ceviz, kiraz gibi meyve türlerinde en uygun budama zamanı; meyve ve sürgün gözlerinin kabarmasından 1 ay önce başlayıp gözlerin kabarmasına kadar olan zaman dilimi, Şeftali, nektarin, erik ve badem türlerinde ise gözlerin kabarmasından çiçeklenmenin başlangıcına kadar olan dönemdir. Kasın-Aralık aylarında yapılan budamalarda ağaçlarda açılan yara dokularının iyileşmesi daha uzun zaman alır, ayrıca bu aylarda yapılan budamalardan hemen sonra gelecek aşırı soğuklarda ağaçlarda don zararı oluşur. Şubat ayında yapılan budamalarda kuru sürgünlerin ayırt edilmesi de daha kolaydır.